Trigliserid nedir? Trigliserid ne demek?
“Kanda trigliserid nedir?” sorusunun yanıtını şu şekilde verebiliriz: Trigliserid, kanda bulunan bir yağ türüdür. Genel kalp sağlığı için riskler tespit edilirken kolesterol, tansiyon gibi değerlerle birlikte trigliserid değerleri takibi de çok önemlidir. İnsan vücuduna besinler aracılığıyla alınan yağlar trigliserid şeklinde depolanır. Bu depolar vücutta yağ dokusunda yer almaktadır. Genellikle, öğün aralarında, spor yaparken, uzun süreli açlık durumlarında veya hormon üretiminde trigliserid kullanılmaktadır. Trigliserid değerleri, harcanan enerjiden daha çok enerji alınmasıyla, karbonhidrat ve yağ içeriği beslenmenin sık yapılması sebepleriyle yükselebilmektedir. Bu duruma da hipertrigliserdemi denilmektedir. HDL, LDL, VLDL değerlerine bakılırken mutlaka trigliserid değerlerine de bakılmaktadır. Trigliserid seviyesinin yükselmesi, kalp hastalığı riskinin de artması anlamına gelmektedir. Trigliserid değerinin ideal seviyede olması çok önemlidir. Yüksek trigliserid mutlaka düşürülmelidir.
Kan içinde aşırı trigliserid bulunmasına trigliserid yüksekliği denilmektedir. Bu durum hipertrigliseridemi olarak adlandırılmaktadır. Kanda bulunan trigliserid değerinin 150 mg/dl üzerinde olması trigliserid yüksekliği anlamına gelir.
Yüksek trigliserid değerleri tehlikelidir. Bu durum kalp ve damar hastalıklarının bir numaralı risk faktörüdür. Yüksek trigliserit damar sertleşmesine, damar duvarlarının kalınlaşmasına yol açar. Bu da kalp krizi, inme, çeşitli kalp-damar hastalıklarının riskini yükseltir. Bunun yanında pankreas iltihabına neden olur. Müdahale edilmezse şeker hastalığına, hipertansiyona da davetiye çıkarabilmektedir. Bu nedenle çok dikkat edilmelidir. Yaşam tarzında iyileştirme yapmakla birlikte düzenli olarak doktor kontrolünden geçilmesi, rutin tetkiklerin yapılması önlem açısından çok önemli olmaktadır.
Pek çok kişi “Trigliserid yüksekliği neden olur?” sorusunun yanıtını merak etmektedir. Dengesiz ve sağlıklı beslenme, aşırı kilo ve obezite, alınan enerjinin harcanan enerjiden yüksek olması, kullanılan bazı ilaçlar, ailede yüksek trigliserid öyküsünün bulunması, genetik bazı hastalıklar, sigara ve alkol kullanımı, akut ya da kronik karaciğer ve böbrek hastalıkları, tiroide bağlı sorunlar nedeniyle trigliserid değerleri yüksek olmaktadır.
Trigliserid yüksekliği çözülmesi gereken bir sorundur. Bunun için de yaşam tarz değişikliklerinin yapılması gerekmektedir. Trigliserid yüksekliğinin çözümü sağlıklı yaşamaktan geçmektedir. Sağlıksız karbonhidrat alımını azaltmak, düzenli egzersiz yapmak, trans yağlardan uzak durup doymamış yağları tüketmek, kilo vermek ve kilo kontrolünü sağlamak önem taşımaktadır. Her hasta için olabilecek tek bir çözüm yolu yoktur. Hangi hastaya hangi egzersizin, hangi beslenme biçiminin, hangi ilacın verileceği doktor tarafından belirlenir. Porsiyon kontrolü sağlanmalıdır. Alınan yüksek ve ekstra kaloriler trigliseride döner ve yağ olarak depolanır. Düzenli öğünlerle besin alımı trigliserid değerlerini düşürebilir. Düzenli egzersiz mutlaka yapılmalıdır. Şekerden, hamurlu gıdalardan uzak durulmalıdır. Bitkisel yağlar uygun olan yağlardır, zeytinyağı gibi yağlara yönelinmelidir. Kızarmış, fast-food yemeklerden kaçınılmalıdır. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllardan oluşan lifli gıdalar tüketilmelidir. Bu değişiklikler yeterli olmuyorsa, uzman doktor farklı yöntemlerle tedavi önerecektir.
Trigliserid düşüklüğü kandaki trigliserid değerinin genelde bir probleme işaret etmez. Ancak belirli bir seviyenin altındaki trigliserid düşüklüğü gıda yetmezliklerinden, hipertiroididen veya sindirim sistemi rahatsızlıklarından kaynaklanıyor olabilir. 150 mg/ dl değerinin altındaki trigliserid ideal seviye olarak kabul edilir. Ancak trigliseridin 50 ml/dl altında olması trigliserid düşüklüğü olarak ifade edilebilir.
Trigliserid düşüklüğü, uyuşukluk, üşüme, cilt kuruluğu, cilt incelmesi, saçların kırılması, kas kütlesi kaybına sebebiyet verebilmektedir. Bunun yanında bağışıklık sisteminin de zayıflamasına etken olabilir. Gıda yetmezliği, aşırı sigara ve alkol, kontrolsüz diyetler, tiroidle ilgili problemler de trigliserid düşüklüğünü getirebilir.
İkisi de kanda dolaşan farklı lipid türleridir. Trigliserid kullanılmayan kaloriyi depolar ve vücud enerji sağlar. Kolesterol ise Kolesterol; vücutta karaciğer tarafından birçok hücre ve hücre içi yapının bileşiminde yer alan, hormonlarda ve diğer vücut fonksiyonlarında önemli rol oynayan yapı taşıdır.
Trigliserid, kanda desilitre başına miligram şeklinde ölçülür. Tahlillerde bunun kısaltılmışı mg/dl’dir. Yetişkinler için 150 mg/dl altı normal seviyedir. 151-200 mg/dl sınırda yüksek seviyededir, 201-499 mg/dl yüksek seviyededir. 500 mg/dl ve üzeri ise çok yüksek seviye anlamına gelmektedir.
Trigliserid yükseliği bir belirtiye sebep olmaz. Trigliserid yüksekliği ve kolesterol yüksekliği rutin kan testlerinde ortaya çıkmaktadır. Trigliserid yüksek olduğunda genellikle iskemil vasküler hastalık, akut pankreatit ve gözle görülür biçimde lipid birikimi meydana gelebilir.
Trigliseride özel bir test yoktur. Rutin kan tahlillerinde LDL, HDL, total kolesterol ve trigliserid değerleri ölçülebilir. Kişinin risk faktörlerine, kişisel ve aile geçmişine göre lipid paneli rutin kan testiyle bu değere bakılır. Test için 8-12 saatlik açlık gerekir.
Genellikle 20 yaş üzerinde olan herkesin trigliserid değerleriyle birlikte kolestertol, HDL, LDL değerlerinin en az 5 senede bir ölçülmesi gerekmektedir. 30 yaş itibariyle rutin kontrollerin her yıl yapılması önemli olmaktadır. Ancak bu seviyeler ölçülürken mutlaka 8- 12 saatlik açlık gerekir.
Sağlıklı beslenerek ve egzersiz yaparak vücut yağ oranı düşürülür. Ancak yağdan yoksun bir diyet uygulanmaması gerekir. Çünkü belirli bir miktar yağ tüketmek sağlık için önemlidir. Bazı vitaminlerin vücutta emilebilmesi için yağa ihtiyaç vardır. Vücut yağ oranını düşürmek için öncelikle uzman bir doktordan, akabinde bir beslenme ve diyet uzmanından yardım alınmalıdır. Bunun yanında düzenli egzersiz, düzenli uyku ile birlikte stresten kaçınmak da vücut yağını düşürecek yöntemlerdendir.
Sağlıklı yaşam önerileri, bazı değişiklikler trigliseridi istenilen düzeye getiremiyorsa uzman doktor tarafından bazı ilaçlar tavsiye edilebilir. Bunların arasında statinler, balık yağı, niasin olabilir. Eğer uzman doktor ilaç yazarsa düzenli kullanılması ve bunu yaşam tarzı değişiklikleriyle uygulanması önemlidir.
Yulaf, arpa, mısır, pirinç, buğday, mercimek, kepekli makarna gibi tam tahıllı besinler, Somon, ton balığı, sardalya, uskumru, ringa ve alabalığı gibi omega-3 yönünden oldukça zengin balıklar; zeytinyağı, kanola yağı, fındık yağı ve avokado yağı gibi doymamış bitkisel yağ grubu; badem, ceviz, fındık gibi kuruyemişler trigliserid düşürmede faydalı besinler olarak bilinir. Bunun yanında lif bakımından zengin sebze ve meyveler de etkilidir. Bunlara örnek olarak, fasulye, keçi boynuzu, lahana, semizotu, brokoli, marul benzeri yeşil yapraklı sebze grubu gösterilebilir. Ayrıca adaçayı, ayçiçeği, kekik, nane gibi baharat ve çayların da faydalı olduğu bilinir.
Trigliserid vücut ısısını dengede tutarken, organları dış etkenlere karşı korur. Vücudun temel ihtiyaçlarını karşılayan trigliserid, bağışıklık sistemini güçlendirir, hücrelerin ve vücudun beslenmesini sağlar. Trigliserid vücutta enerjiye dönüşür ve bu enerji kaslarda kullanılır. Trigliseridlerin karbonhidrat ve proteine oranla iki kat fazla enerji taşıma özelliği bulunmaktadır. Lipaz enzimleri ve safranın etkisiyle trigliseridler ince bağırsakta ayrışarak kana geçer. Kanda da yeni baştan oluşarak lipoprotein olurlar. Lipoproteinler de yağ hücreleriyle diğer hücreler arasında yağ asitlerini taşırlar. Yağ hücreleri trigliseridleri sentezler ve depolar. Böylece, enerjiye ihtiyaç duyulduğunda lipaz enzimi trigliseridleri yağ asitlerine parçalayarak enerjiyi oluşturur.
Eğer trigliserid seviyesinde bir yükseklik söz konusuysa hastalar tokluk kan şekeri, açlık ve tokluk insülini, kolesterol, LDL, HDL ürik asit seviyelerini de kontrol ettirmelidir. Özellikle açlık ve tokluk insülini yüksek, LDL yüksek ve HDL düşükse kişiler çok dikkatli olmalıdır. Çünkü bu ek tahlillerin sonuçları kişinin ileride kalp damar hastalığı, hipertansiyon hastalığı ve diyabet hastalığı olabileceğinin sinyallerini verebilir. Bu değerler ideal seviyeye gelmezse inme riski de yükselir.
Omega-3 vücut için çok faydalıdır. Omega- 3’ün trigliserid değerlerini düşürdüğüne dair pek çok bilgi mevcuttur. En iyi Omega-3 kaynakları somon, ringa balığı, sardalya gibi besinlerdir. Bunlar gibi Omega-3 içeren balıkların haftada iki kez tüketilmesi önerilmektedir. Günde alınan 4 gram Omega-3’ün trigliseridi yüzde 25 düşürdüğüne dair bilgiler vardır. Bunun yanında Omega-3 HDL’yi yani iyi kolesterol oranını yükseltir. Tabii sadece bununla değil yaşam tarzını, beslenme alışkanlıklarını gözden geçirmek önemlidir.
Trigliseridin ideal olanın çok üzerinde olması durumudur. Yani parenkimal hücrelerde aşırı trigliserid birikmesidir. Bu durum pek çok soruna neden olur. Sürekli alkol alımı, proteinsiz beslenme, diyabet, obezite, kandaki oksijen azlığı bu duruma sebep olabilir. Kontrol altına alınması gereken bir durum olan Hipertrigliseridemi, kalp ve damar hastalıklarında bir numaralı risk faktörüdür.
Aklınıza takılan bir şey mi var?
Testler ile ilgili bir sorunuz varsa bize hemen ulaşıp, bilgi alabilirsiniz.
“Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”