Üre

Rutin kan testleri ya da kanda sabit olarak bulunan üre azotunun ölçümü için kullanılan BUN (Blood Urea Nitrogen) testinde normal değerler yetişkinlerde 10 mg/dL – 20 mg/dL arasındadır.  Çocuklarda ise bu değerler 5 mg/dL ile 18 mg/dL arasında normal kabul edilmektedir.

Normal aralıklar, testin yapıldığı laboratuvar tarafından kullanılan referans aralığına göre küçük farklılıklar gösterebilir. Ayrıca testi yaptıran kişinin yaşına bağlı olarak da referans aralıkları değişebilmektedir. Üre değerlerinin yaşla birlikte artış eğiliminde olduğu kabul edilmektedir. Bebeklerdeki seviye yetişkin insanlara göre daha düşüktür. Normal hamileliklerde de üre değerlerinde bir miktar yükselme normal kabul edilebilmektedir.  Sonuçları uzman bir doktorun değerlendirmesi gerekir.

Kan testi veya BUN (Blood Urea Nitrogen) ürenin normal arılığı 5 mg/dL ile 18 mg/dL arasındadır. Proteinin vücuda girdikten sonra sindirim sisteminde mide, bağırsak, karaciğer ve son olarak böbreklerdeki işlemlerin ardından ortaya çıkan ürenin büyük bir çoğunluğununi idrar yolu ile vücuttan atılması gerekmektedir. Kandaki üre yüksekliğinin fazla çıkması ilk olarak akla böbreklerin yeterince çalışmadığını getirmektedir. Ancak üre yüksekliğinin tek nedeni böbrek olmayabilir.

Üre yüksekliği böbrek rahatsızlıklarının yanı sıra;

Dehidratasyon. Vücudun su kaybı yaşaması veya yeterli miktarda su alımı olmadığında ortaya çıkan durumdur.

İdrar yolu tıkanıklığı üre yükselmesine neden olabilir

Konjestif kalp yetmezliği yani kalbin gerektiği gibi kan pompalayamadığı durumlarda kanda üre artışı yaşanabilmektedir.

Yanık yaralanmaları da kandaki üre artışı nedeni olabilir.

Gastrointestinal kanamalar üre artışı olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Düzensiz beslenme veya aşırı spor kan testinde üre yüksekliği olabilir.

Yüksek protein içeren beslenme tarzı üre yüksekliği sebebi olabilir

Kullanılan bazı ilaçlar da kanda üre yüksekliğine yol açabilir. 

Düşünme ve hatırlama ile ilgili sorunlar birçok farklı hastalığın belirtisi olabileceği gibi üre yüksekliği belirtisi de olabilir.

• Yorgunluk
• Sıvı birikiminden kaynaklanan nefes darlığı
• İştah kaybı
• Kas krampları
• Mide bulantısı ve kusma
• Kaşıntı
• Uyku düzensizliği
• Ağız kuruluğu
• Önlenemeyen hıçkırık
• Açıklanamayan kilo kaybı
• ,üre yüksekliği belirtileri arasındadır.

Üre yüksekliğinin çok fazla seviyelerde olduğu durumlarda yukarıdaki belirtilerin haricinde nefeste idrar benzeri koku, ağızda metalik tat, ciltte sarı veya beyaz kristallerin oluşması gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.

Üre yüksekliği birçok farklı rahatsızlıktan kaynaklanabilmektedir. Kan testlerinde üre seviyelerinin yüksek olması hastaların aklına “üre nasıl düşürülür?” sorusunu getirmektedir. Üre yüksekliğinin nedeninin belirlenmesi ve tedavinin buna göre belirlenmesi gerekir. Üre yüksekliği nedeni birden fazlaysa multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilmesi önemlidir. İleri düzeyde böbrek yetmezliğine bağlı üre yüksekliği yaşanıyorsa hastalarda diyaliz tedavisi uygulanabilir. Ancak üre yüksekliğinin nedeni bazen yüksek protein içeren beslenme ya da az su tüketmekten kaynaklı ortaya çıkabilmektedir. Bu gibi durumlarda beslenme düzenindeki değişiklikler veya su tüketiminin normal seviyelere çekilmesiyle üre yüksekliği düşürülebilmektedir.

Kan testlerinde üre düşüklüğü üre yüksekliği kadar sık görülmemektedir. Kandaki üre seviyesinin düşüklüğü genellikle yeteri miktarda protein alınmaması bağlı ortaya çıkmaktadır.

Üre düşüklüğü beslenme yetersizliğinin yanı sıra;

Karaciğer hastalıklarında üre düşüklüğü yaşanabilmektedir.

Hamilelikte kan testinde üre düşüklüğü görülebilir.

Normalden fazla su tüketildiği durumlarda üre düşüklüğü ortaya çıkabilir.

Bazı ilaçların kullanımı kandaki üre seviyesinin düşmesine neden olabilir. 

Crohn hastalığı ve Zollinger Ellison Sendromu (ZES), pankreas yetmezliği gibi hastalıklar üre düşüklüğü nedeni olabilir.a

Üre yüksekliği kadar sık görülmeyen üre düşüklüğünde belirtiler genellikle altta yatan hastalığa bağlı olarak yaşanmaktadır

Üre düşüklüğünün tedavisinde altta yatan hastalığın belirlenmesi önemlidir. Üre düşüklüğüne neden olan rahatsızlık belirlenerek tedavinin buna göre şekillendirilmesi gerekir. Ancak üre düşüklüğüne genel olarak beslenme problemleri neden olmaktadır. Bu yüzden daha çok dengeli beslenmeyi içeren bir düzenleme üre düşüklüğünü düzeltebilmektedir.

Üre testi genellikle rutin kan testleri dahilinde yapılmaktadır.

Üre yüksekliği ya da düşüklüğü belirtileri görülen hastalarda

Bazı ilaçları almaya başlamadan önce böbreklerin nasıl çalıştığını kontrol etmek için üre testi yani BUN yapılabilir.

Böbrek fonksiyonlarının kontrol edilmesi için üre testi yapılabilir.

Böbreklerle ilgili devam eden tedavinin kontrol edilmesi adına üre testi kullanılabilir.

Üre testi yani BUN testi damardan alınan kan numunesi ile yapılmaktadır. Rutin kan tahlillerinde genellikle üre kontrolü de yapılmaktadır.

Üre testi olarak bilinen BUN testi kandaki üre seviyesini belirlemektedir.

BUN testinin sonuçlarını etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir; 

Yüksek proteinli beslenme şekli.  Yüksek protein diyetlerinin uzun süre devam ettirilmesi kan testindeki üre seviyesinin yüksek çıkmasına neden olabilir.

Düşük proteinli beslenme şekli. Aynı şekilde proteinden fakir beslenme düzeninin uzun süre devam ettirilmesi BUN testi sonuçlarının düşük çıkmasına yol açabilir.

Steroidler ve antibiyotikler dahil çeşitli ilaçların kullanımı üre seviyesinin yüksek veya düşük çıkmasına etki edebilir.

Hamilelik  üre seviyesinde değişikliğe neden olabilir.

Yaşın ilerlemesi ile birlikte üre testi sonuçlarında bir miktar üre yüksekliği görülebilir

Sadece üre testi yapılacaksa öncesinde bir hazırlığın yapılmasına gerek yoktur. Hasta üre testinden önce istediği gibi yemek yiyebilir veya su içebilir. Ancak alınacak kan örneğinde ek testler de yapılacaksa doktorun tavsiyesine göre hastanın testten önce aç ve susuz olması istenebilir. 

Üre ve kreatinin testi genellikle böbreklerin kandaki atık ürünleri ne kadar iyi filtreleyebildiğini kontrol etmek için kullanılan ilk testlerdir. Ancak doktor böbreklerin nasıl çalıştığını anlamaya yardımcı olması için sodyum,  potasyum veya kalsiyum gibi elektrolit testleri de isteyebilir.